ارتباط ریسک شرکت و نوسانات سود جامع
قسمتی از متن پایان نامه :
2-6-3- تعدیلات تسعیر ارز
در سالهای اخیر بسیاری از واحدهای تولیدی و بازرگانی جهت توسعه و گسترش فعالیت و کسب سود بیشتر، کالای تولیدی خود را به کشورهای خارجی صادر مینمایند و یا دامنه فعالیت بعضی از شرکتها وارد کردن کالا از کشورهای خارجی برای تحصیل سود میباشد. پس، یک واحد تجاری ممکن می باشد معاملاتی به ارز انجام دهد یا دارای عملیات خارجی باشد. علاوهبراین، یک واحد تجاری ممکن می باشد صورتهای مالی خود را به ارز ارائه کند. درنتیجه لازم می باشد تا از طرف مجامع حرفهای حسابداری استانداردی تدوین گردد که چگونگی انعکاس معاملات ارزی و عملیات خارجی در صورتهای یک واحد تجاری و همچنین نحوهی تسعیر صورتهای مالی به واحد پول گزارشگری را تجویز کند. لذا، استاندارد حسابداری بینالمللی شماره 21 و استاندارد حسابداری شماره 16 ایران با عنوان “آثار تغییر در نرخ ارز” در پاسخ به این نیاز تدوین گردید.
خاطر نشان می گردد، با در نظر داشتن موضوع اصلی بحث در این قسمت تنها به مقایسهی چگونگی گزارشگری آثار تغییر در نرخ ارز در صورت عملکرد مالی طبق IAS21 و استاندارد حسابداری شماره 16 ایران پرداخته شده و از ارائهی مطالب اضافی در خصوص حسابداری مبادلات ارزی خودداری میگردد.
بر طبق IAS21، کلیهی تفاوتهای ناشی از تسویه یا تسعیر اقلام پولی ارزی واحد تجاری به نرخهایی متفاوت با نرخهای مورد بهره گیری در شناخت اولیهی این اقلام یا در تسعیر این اقلام در صورتهای مالی قبل، بایستی تحت عنوان درآمد یا هزینهی دورهی وقوع در سود خالص شناسایی شوند مگر آن که تفاوتهای تسعیر[1] آن گروه از اقلام پولی، ماهیتاً بخشی از خالص سرمایهگذاری واحد تجاری گزارشگر[2]در عملیات خارجی[3] را تشکیل دهد که در این صورت بایستی در صورتهای مالی تلفیقی واحد گزارشگر و عملیات خارجی در سرفصل سایر اجزای سود جامع شناسایی و تا زمان واگذاری سرمایهگذاری، تحت سرفصل حقوق صاحبان سرمایه در صورت وضعیت مالی طبقهبندی گردد. این تفاوتها بایستی در زمان واگذاری سرمایهگذاری، به سود خالص منتقل گردد (IAS21، بند 28 و 32). البته بایستی توجه داشت که تفاوتهای تسعیر مذکور در صورتهای مالی جداگانهی واحد گزارشگر و عملیات خارجی، همانند موارد قبلی تحت عنوان درآمد و هزینهی دوره در سود خالص شناسایی میشوند.
از سوی دیگر، چنانچه درآمد یا هزینه مربوط به اقلام غیر پولی در سایر اجزای سود جامع شناسایی گردد، هرگونه درآمد یا هزینهی ناشی از تسعیر آن اقلام نیز بایستی در سایر اجزای سود جامع شناسایی گردد. برعکس، زمانی که درآمد یا هزینهی مربوط به اقلام غیر پولی در سود خالص شناسایی میگردد، هرگونه درآمد یا هزینهی ناشی از تسعیر آن اقلام نیز بایستی در سود خالص شناسایی گردد (IAS21، بند 30). به گونه مثال، مازاد تجدید ارزیابی و هزینهی استهلاک دارایی ثابت مشهود پس از تسعیر، همچنان بایستی به ترتیب به عنوان جزئی از سایر اجزای سود جامع و سود خالص طبقهبندی شوند.
همچنین طبق IAS21، واحد تجاری میتواند صورتهای مالی خود را به هر واحد پولی ارائه نماید. درصورتیکه واحد پول گزارشگری[4] واحد تجاری متفاوت از واحد پول عملیاتی[5] آن باشد، نتایج عملکرد و وضعیت مالی آن واحد به واحد پول گزارشگری تسعیـر میگردد که در این حالت درصـورتیکه واحد پول یک اقتصاد با تورم حاد نباشد، تمامی تفاوتهای تسعیر حاصل از تسعیر نتایج عملکرد و وضعیت مالی واحد تجاری بایستی در سایر اجزای سود جامع شناسایی گردد.
در نهایت، تفاوتهای تسعیر ارز بدهیها (داراییها) درون گروهی، در صورتهای مالی تلفیقی واحد تجاری گزارشگر، بایستی به عنوان جزئی از اقلام سود خالص طبقهبندی گردد مگر آن که ناشی از آن گروه از اقلام پولی باشند که ماهیتاً بخشی از خالص سرمایهگذاری واحد تجاری گزارشگر در عملیات خارجی را تشکیل دهد که در این صورت بایستی در سایر اجزای سود جامع شناسایی شده و تا زمان واگذاری عملیات خارجی در بخش حقوق صاحبان سرمایه انباشته شوند. در زمان واگذاری عملیات خارجی، مبلغ انباشتهی تفاوتهای تسعیر مربوط به آن عملیات خارجی که در سایر اجزای سود جامع شناسایی و در بخش حقوق صاحبان سرمایه منعکس شده می باشد، بایستی به سود خالص (تحت عنوان تعدیلات تجدید طبقهبندی) منتقل گردد.
در ایران نیز آثار تغییر در نرخ ارز، به استثنای مواردی که در ذیل آمده، به شیوهای مشابه با IAS21 گزارش میگردد. این موارد عبارتند از:
[1]. تفاوتهای تسعیر عبارت می باشد از تفاوت ناشی از تسعیر میزان معینی از یک واحد پول به واحد پول دیگر با نرخهای متفاوت.
[2]. خالص سرمایهگذاری در یک عملیات خارجی عبارت می باشد از سهم واحد تجاری گزارشگر در خالص داراییهای عملیات خارجی.
[3]. عملیات خارجی عبارت می باشد از یک واحد تجاری فرعی، واحد تجاری وابسته، مشارکت خاص یا شعبه واحد تجاری گزارشگر که فعالیتهای آن در خارج از کشور محل فعالیت واحد تجاری گزارشگر یا برحسب واحد پولی غیر از واحد پول واحد تجاری گزارشگر انجام میگردد.
[4]. واحد پول گزارشگری عبارت می باشد از واحد پول مورد بهره گیری در ارائه صورتهای مالی.
[5]. واحد پول عملیاتی عبارت می باشد از واحد پول محیط اقتصادی اصلی که واحد تجاری در آن فعالیت میکند.
سوالات یا اهداف پایان نامه :
پرسش های پژوهش:
براساس مطالعات اکتشافی و مطالب مطرح شده و پرسش آغازین ارائه شده در قسمت انتهایی اظهار مسئله پرسشهای زیر قابل طرح می باشد: